Przykłady uzależnień – patologiczny hazard, kompulsywne objadanie się, pracoholizm, zakupoholizm, uzależnienie od seksu, pornografii, miłości, uzależnienie od ćwiczeń fizycznych, uzależnienie od komputera, gier, telefonu.
Droga do uzależnienia się od substancji psychoaktywnych czy zachowań behawioralnych, w celu uzyskania przyjemnych stanów emocjonalnych jak euforia i ulga początkowo jest niezauważalna daje iluzję ciepła, bliskości, radości, czasami wspólnoty.
Z czasem zachowania się powtarzają i towarzyszy im przymus (głód) powtarzania oraz zmienia się ich częstotliwość (tolerancja początkowo zwiększa się, później zmniejsza).
Osoba uzależnia się i w sytuacji ograniczenia nałogowego zachowania, objawy abstynencyjne nasilają się (zaburzenia snu, potliwość, drżenie rąk, poczucie winy, rozdrażnienie, napięcie i lękliwość).
Uzależniony/-a powtarza zachowania, niszcząc tym samym ważne obszary życia jak rodzina, praca zawodowa, zaniedbuje zainteresowania, własny rozwój.
Uzależnieniu towarzyszy szereg mechanizmów obronnych min.: minimalizowanie problemu, zaprzeczanie, racjonalizowanie, fantazjowane na temat swojej wielkości, powodując tym samym niechęć do zmiany destrukcyjnych nawyków.
Przyczyny uzależnienia mogą być różne min.: w biologicznym ujęciu mogą wiązać się z uszkodzeniem układu nagrody, w skutek rozwoju uzależnienia, mogą być powiązane z wpływem zespołów genów przekazanych przez rodziców, w modelu psychodynamicznym wiążą się z doświadczeniami urazowymi w dzieciństwie a w modelu poznawczo-behawioralnym poprzez niewłaściwe wzmocnienia wzorce myślenia, zachowania a także przeżywania.
Leczenie opiera się na poznaniu mechanizmów uzależnienia, zamianie niszczących nawyków, nauce konstruktywnych sposobów radzenia sobie z emocjami oraz udziale w grupach samopomocowych, w niektórych sytuacjach wsparciu farmakologicznym.